Fırat Nehri Türkiye’nin en verimli ve su potansiyeli en yüksek ırmağıdır. Siverek ilçesi, Dağbaşı Bucağı yakınındaki Maktalan civarında Şanlıurfa topraklarına giren Fırat nehri Adıyaman ve Gaziantep il sınırını belirledikten sonra Suriye topraklarına girer, Basra Körfezi’ne dökülür.
Fırat Nehri Alm. Euphrat (m), Fr. Euphrate (m), İng. The Euphrates. Doğu Anadolu’dan başlayıp, güneydoğu sınırlarımızdan çıkarak Suriye ve Irak’tan geçip, Basra Körfezinde denize dökülen bir ırmak.
<p>Euphrates (Fırat) nehri
Euphrates (Fırat) nehri
Fırat adının kaynağı: Batı dillerinde Fırat nehri, Euphrates olarak geçer. Euphrates adı Yunanca'dan gelen bir sözcüktür. İsmin asıl kaynağı konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır:
Eski
Farsça'daki Ufratu ve
Akad dilindeki Purattu 'dur. Eski
Farsça'daki sözcüğün Avesta
Farsça'sında geçen huperethuua(geçmesi kolay) olduğu tahmin edilmektedir.
Arapça tasasızlık, rahatlık anlamına gelen "ferahat" kelimesinden gelmektedir.
Fırat; Akadcada Pu-rat-tu, Sümercede Buranun olarak geçmektedir. Kelimenin Hint-Avrupa kökenli olmadığı, Akadca ve Sümerceden kaynaklandığı, Eski Farsça ve Farsça aracılığıyla diğer dillere geçtiği görüşü ağırlık kazanmaktadır. Eski asur dillerinde de fonetik olarak fırat sözcüğüne yakın olan pratru kelimesi de ilk gelene ait olan anlamında kullanılmıştır.
Fırat Nehri'nin toplam uzunluğu 2800 km kadardır. 1263 km’si Türkiye’dedir. Karasu ve Murad suyu adında iki büyük kolu vardır. Bu iki kol, Elazığ ilinin Keban ilçesi yakınlarında birleşir. Bu yerde hâli hazırda Türkiye’nin en büyük barajı olan Keban Barajı kurulmuştur. Bunu takiben GAP (Güney Anadolu Projesi) içinde bulunan Karakaya Barajı 1987’de işletmeye açılmıştır. Urfa yakınlarında yine Fırat üzerinde kurulmakta olan, 1983 yılı sonlarında temeli atılan Atatürk Barajı, Türkiye’nin en büyük barajı olacaktır. Bu baraj gövde hacmi îtibâriyle dünyânın en büyük barajları arasında 5. sırada yer almaktadır.Toplam kurulu gücü 2.400.000 kilovattır. Aynı zamanda sulamaya da hizmet edecek olan bu baraj gölünde toplanan su ile, Urfa Tünelinden geçerek, Urfa-Harran arasında 150.000 hektar, Mardin-Ceylanpınar Ovalarında 342.100 hektar, ayrıca pompayla olmak üzere Siverek-Hilvan ve yukarı Mardin ovalarında 180.000 hektar, Bozara’da 55.300 hektar olmak üzere toplam 727.400 hektar arâzi sulanacaktır.
Nehir
Türkiye’nin en verimli ve su potansiyeli en yüksek ırmağıdır.
Siverek ilçesi, Dağbaşı Bucağı yakınındaki Maktalan civarında Şanlıurfa topraklarına giren Fırat nehri
Adıyaman ve
Gaziantep il sınırını belirledikten sonra
Suriye topraklarına girer,
Basra Körfezi’ne dökülür.
Nehrin en önemli kolları Murat, Karasu, Tohma, Peri, Çaltı ve Munzur Çayları’dır.
Toplam uzunluğu 2.800 km ile Türkiye sınırları içinde kalan bölümün uzunluğu ise 1263 km’dir. 720.000 km2 su toplama havzasına sahiptir. Fırat Nehri’nin rejimi Türkiye’deki diğer akarsulara göre daha düzenlidir. Mart ile haziran ayları arasında yavaş yavaş kabarır, Temmuz ile Ocak ayları arasında çekilmiş olmasına rağmen yine de bol su akışı olur.
Nehir üzerine Türkiye’nin en büyük barajları inşa edilmiştir. Bu barajlardan
Keban Barajı,
Karakaya Barajı
Atatürk Barajı ve Birecik Barajları tamamlanmıştır. Ayrıca Fırat'ın suyu inşa edilen 2 adet Şanlıurfa tüneli de
Harran Ovası ve çevresine yıllardan beri suya hasret topraklara suyu ulaştırmıştır.
